De haiku is een Japans gedicht. Sommige westerse haikudichters houden zich precies aan de Japanse regels, anderen, ook in Japan zelf, vinden dat het onzin is om daar zo strak aan vast te houden.
Voorbeeld van een gedicht van
Bashō:
oh, oude vijver
een kikker springt van de kant
geluid van water.
5-7-5
Een haiku bestaat meestal uit drie regels, vaak van 5-7-5 lettergrepen, al zijn ze tegenwoordig ook wel korter (en soms wat langer).
Seizoenwoord
Belangrijk element in de Japanse haiku is het gebruik van een woord, waaruit het seizoen blijkt waarin de haiku gesitueerd is.
Snijwoord
Typisch zijn de zogenaamde snijwoorden zonder inhoudelijke betekenis, die sterk de gevoelswaarde of toon van het gedicht bepalen. Bij ons gebruiken we daarvoor wel gedachtestreepjes, puntjes of een uitroepteken.
Natuur
Een gangbare opvatting is dat in een haiku de natuur, of iets in de natuur, centraal staat.
Geen beeldspraak of personificatie
Het is raadzaam er zeer spaarzaam met beeldspraak of personificatie te zijn.
Geen waardeoordeel
De beleving van de dingen moet niet worden benoemd, maar opgeroepen.
Geen rijm
Rijm in haiku wordt niet gewaardeerd. Meer waarde wordt gehecht aan op een subtielere manier spelen met klank, zoals herhaalde klinkers of medeklinkers, die iets aan de gevoelswaarde van het gedicht toevoegen.
De dichter onzichtbaar
Tenslotte: de dichter laat de dingen zoveel mogelijk voor zichzelf spreken en blijft zelf op de achtergrond of zelfs onzichtbaar.
